شما در آغاز یک سال تعلیمی قرار دارید و می خواهید برنامه یک سال تعلیمی خود را درج پلان سالانه، ماهوار، هفته وار و روزانه نمایید، اما برای تان مشکل است که از کجا شروع کنید و چگونه برنامه ریزی کنید، ما در اینجا تلاش نمودیم تا در حد ممکن با شما همکار باشیم.

مانند شروع هر درس، همه معلمین با چالش مشابهی روبرو هستند، همه چیز باید آماده باشد تا تدریس به درستی انجام شود و تهداب یک صنف درسی منظم در آغاز نهاده شود. مهم نیست که به کدام سویه و در کجا تدریس میکنید، چه در مکتب، صنف های خصوصی و یا آنلاین، آماده کردن پلان ضروری است.

هر معلم باید برنامه درسی خود را مطابق با مضمون و یا مضامین مربوطه خویش ترتیب داده تا در جریان سال تعلیمی به اهداف آموزشی در نظر گرفته شده در نصاب تعلیمی دست یابد.

چه چیزی باید در اختیار داشته باشید؟

مواردی وجود دارد که باید به صورت عملی تر انجام دهید. با آغاز هر سال تعلیمی، شاگردان برای بازگشت به مکتب آماده می شوند (مثل خرید قلم، کتابچه، لوازم مکتب و…) و شما نمی توانید کمتر از آنها باشید.معلمین هم به مواد آموزشی، ممد درسی نیاز داشته و لازم است آمادگی داشته باشند.

مواد و وسایل ممد درسی لازم، چه موضوعاتی را تدریس خواهیم کرد، پلان درسی خود را چگونه و چی زمانی آماده کنیم ؟ روزانه ؟ هفته وار ؟ ماهوار ؟ همه اینها و خیلی چیزهای دیگری نیز است که باید در نظر داشته باشیم.

آنچه را که باید به عنوان مواد ممد درسی تهیه نمایید: در آغاز هر سال تعلیمی لازم است تا مواد آموزشی مورد نیاز خود را برای حداقل یک سمستر خریداری کنید، مانند کتابچه یادداشت، خودکار، مارکر و غیره. در صورت دسترسی به انترنت و نیازمندی به آن در اجرای تدریس، وسایل مورد ضرورت را در نظر داشته باشید. 

مشوره برای آماده شدن: اینها فقط چند دستورالعمل هستند، و آنچه شما برای طراحی نیاز دارید فقط خطوط کلی یک سفر است. وقتی شاگردان تان را ملاقات می کنید و در مورد نیازهای آنها صحبت می کنید، یک قالب خالی را تصور کنید که قرار است آن را با یک دستور کار پر کنید. لذا برای دستیابی به نتیجه مطلوب با مسئول بخش تان (آمریت بخش ویا مجموعه علمی بخش) مشورت نموده و همچنان موارد ذیل را در نظر داشته باشید. 

هدف نهایی را تعیین کنید: آنچه را شاگردان باید بدانند یا تا پایان سال تعلیمی قادر به انجام آن باشند را مشخص کنید. اهداف باید واضح، مشخص و قابل اندازه گیری باشند. مانند:

• مفاهیم اساسی زیست شناسی حجروی را درک کنند.
• توانایی تجزیه و تحلیل و تفسیر معلومات علمی را داشته باشند.
• مهارت های حل سوالات ریاضی را توسعه دهند.

  این موضوع برای تان روشن باشد که هدف تان از تدریس چه خواهد بود. این به شخص و نگرش معلم بستگی دارد، بعضی از معلمین به دنبال موفقیت تحصیلی برای شاگردان خود هستند، گروه دیگر یادگیری را یک مفهوم مهم تر می دانند، و گروهی هم می خواهند شاگردان خود را تشویق کنند تا از طریق خودشان یاد بگیرند. این بستگی به دیدگاهی دارد که همه از آموزش دارند، مهم است که این مفکوره روشن را داشته باشیم و ابتدا به آن فکر کنیم، زیرا این ستونی است که پروژه آموزشی خود را بر آن بنا خواهیم کرد.

اهداف سال تعلیمی را یادداشت کنید: برای انجام این کار، باید در مورد چه موضوعاتی و در چه سطوحی تدریس می کنید، واضح باشید. این کار بزرگی نیست، فقط باید یک لیست داشته باشید و برای هرصنف چندین هدف اساسی تعیین کنید تا به آن برسند. مثلا اگر صنف اول را تدریس می کنید، موضوعاتی را که شاگردانتان باید یاد بگیرند را تا پایان درس یا مثلاً مجموعه ای از نکاتی (مثل اجازه گرفتن قبل از صحبت کردن یا در جریان صحبت همصنفی اش باید به او گوش دهد…) که باید بدانند را یادداشت کنید و بعد از موفقیت علامت بزنید.

انتخاب روش های تدریس: مواد آموزشی را انتخاب کنید که کمک میکند به اهداف یادگیری دست یابید. این ممکن است شامل سخنرانی ها، بحث های گروهی، کار عملی، مطالعات موردی و غیره باشد. مانند:

• سخنرانی ها: معرفی مفاهیم جدید.
• کار عملی: به شاگردان اجازه می دهد تا آنچه را که آموخته اند به کار گیرند.
• بحث های گروهی: برای تشویق تعامل و تفکر انتقادی.

تخصیص زمان: زمانبندی درست برای تطبیق درس و یا رسیدن به اهداف تعیین شده آموزشی یک امر مهم می باشد، بعضی موضوعات و اهداف ممکن در یک ساعت درسی گنجایش نداشته باشد و یا به زمانی کمتر از یک ساعت درسی ضرورت داشته باشند، پس به این مورد باید توجه لازم صورت گیرد که زمانبدی در درس به صورت لازم آن انجام شود.

در این ویدیو در مورد مدیریت زمان بیشتر بحث شده است.

یک تقویم ایجاد کنید: برنامه ای ایجاد کنید که تاریخ های هر دوره، ارزیابی ها و ضرب الاجل های مهم را به تفصیل شرح دهد. این به شاگردان کمک می کند تا زمان خود را مدیریت کرده و به طور موثر آماده شوند. مانند:

• هفته اول و دوم: معرفی و ساختار حجرات.
• هفته سوم: کار عملی با مایکروسکوپ.
• هفته چهارم و پنجم: جینیتک و DNA.
• هفته ششم: امتحان صنفی و سپس امتحان چهارنیم ماهه.

ارزیابی ها را آماده کنید: ارزیابی ها را از قبل در نظر داشته باشید حتی اگر بعدا نیاز به اصلاح آنها دارید، سعی شود تا حد امکان آنها را به طور کلی آماده کنید. از قبل بر چگونگی و زمان ارزیابی مفاهیم خاصی تمرکز کنید که از نظر شما اساسی است. نحوه ارزیابی و پیشرفت شاگردان را مشخص کنید. ارزیابی ها می توانند تکوینی (برای ارائه توصیه و اصلاح مداوم) و جمعی (برای اندازه گیری دانش در پایان هر دوره آموزشی) باشند. 

مانند:

• ارزیابی های تکوینی: ارزیابی های هفته وار، فعالیت های خانگی.
• ارزیابی های نهایی: امتحانات نهایی، پروژه های تحقیقاتی.

در ویدیوی های ذیل در مورد انواع ارزیابی ها، نقش و اهمیت آنها در امر آموزش موثر توضیح داده شده است.

کانال یوتیوب افرن http://www.youtube.com/@user-fy5qk4mf1d

همیشه برنامه ب داشته باشیم: در حین اجرا هر درس، به یاد داشته باشید که اگر پلان در نظر گرفته شده به درستی قابل اجرا نبود، باید یک پلان ب داشته باشیم، چیزی که تضمین می کند صنف بیکار نماند یا کل استراتژی شما از بین نمی رود.

پرسش از شاگردان: یکی از اولین قدم هایی که می تواند برای تدریس موفق مفید واقع شود، اولین روز درسی را بیشتر به شناخت فردی شاگردان بپردازید و از ایشان در مورد اهداف و توقع شان از یادگیری مضمون تان بپرسید. مثلا:

•  چه چیزی آنها را در مورد این دوره جدید بیشتر نگران می کند؟ دانستن نگرانی های شاگردان، دانستن بزرگترین ترس های آنها مهم است. به خصوص اگر مشکلات درسی دارند، سعی کنید درک کنید چه چیزی به رفع نگرانی های آنها می تواند موثر باشد. 
•  چه چیزی آنها را در مورد این دوره جدید هیجان زده می کند؟ همانطور که باید ترس های آنها را بشناسید، باید بدانید که انگیزه و هیجان آنها در مکتب چی است. از این طریق می توانید به آنها انگیزه و الهام ببخشید.
•  چگونه دوست دارند یاد بگیرند؟ سعی کنید در روش های تدریس به روش یادگیری آنها اهمیت دهید. هرچند که این به شما بستگی دارد تا بفهمید که آنهارا چگونه میتوانید به طرف اهداف مشترک که همانا یادگیری است سوق دهید.
• از وسایل تکنولوژی استفاده می کنید؟ بهتر است یک مفکوره یا دورنما از استفاده تکنولوژی در دروس تان داشته باشید.

مزایای برنامه ریزی: هرگاه تدریس شما بر اساس برنامه ای از قبل طرح شده استوار باشد، می تواند مزایای ذیل را داشته باشد.

• درس‌ها واضح ‌تر می‌شوند: دروسی که از قبل برنامه ریزی نشوند باعث می شود تا معلم در اجرای تدریس دچار سردرگمی شود و درک آن برای شاگردان دشوار باشد. برنامه ریزی باعث می شود تا یک دورنما از درس و سال تعلیمی داشته باشیم، از بالا به دستور کار نگاه می کنیم و اگر بالای محتوا کاملآ حاکم باشید و متوجه شده باشید شاگردان نیز متوجه خواهند شد.
• شما قادر به ارزیابی می شوید: در صورتی که اهداف خاصی را از قبل برنامه ریزی کرده باشید، قادر خواهید بود آنها را ارزیابی کنید. اگر یک دستورالعمل را از ابتدا مشخص کنید، متوجه خواهید شد که آیا به آن هدف رسیده اید یا نه، اما اگر این کار را نکنید، ارزیابی می تواند ناعادلانه باشد.
• بهتر میتوانید سازگار شوید: حتی اگر متناقض به نظر برسد، برنامه ریزی به شما این امکان را می دهد که بهتر وقفه های خالی و پیش بینی نشده را پر کنید، اگر محدودیت هایی را تعیین کنید، می دانید تا کجا می توانید پیش بروید و به کجا نروید. تنها در صورتی که همه مسیرها را بشناسید، خواهید فهمید که کدام یک برای شما بهترین است.

به صورت خلاصه برنامه ریزی قبلی که به خوبی ساختار یافته، واضح و دقیق باشد، معلم را رهنمایی می کند تا بدون نگرانی به اهداف آموزشی تعیین شده دست یافته، تدریس خود را مؤفقانه اجرا نموده تا شاگردان به آسانی یاد بگیرند.