حجره (Cell)

حجره واحد ساختمانی و وظیفوی موجودات زنده است. کلمه حجره یا (Cell) لاتینی بوده که معنی فضایی میان خالی یا حفره را میدهد.

تاریخچه حجره

حجره اولین بار بواسطه رابرت هوك  (Robert Hook) در سال ۱۶۶۵م  کشف گردید و اصطلاح حجره یا (Cell) را استفاده کرد. رابرت هوک نسج دیوارحجروی کارک مرده را مشاهده کرد بود که تمام محتویات داخل آن از بین رفته بود ولی اصطلاحی که او بکار برد هنوز هم مروج است. امروز کلمه حجره شامل تمام اجزای داخل حجره می باشد. از کشف حجره بیش از یک قرن میگذرد ولی تنها بعد از کشف میکروسکوب الکترونی اجزای حجره و وظایف حجره واضح گردید.

تصویر ذیل نشان دهنده مایکروسکوپ رابرت هوک می باشد

در سال ۱۸۳۵م فلکس دوچاردین حجره زنده را تحت مایکروسکوپ مشاهده کرد. سه سال بعد نبات شناس آلمانی به نام شلایدن انساج نباتی را تحت مایکروسکوپ مشاهده کرد و نظریه داد که نباتات از حجره ساخته شده است.

تیودورشون آلمانی در سال ۱۸۳۹م انساج حیوانی را به کمک مایکروسکوپ مشاهده کرد و نظریه داد که حیوانات هم از حجره ساخته شده است.

والتر فلمنگ در سال ۱۸۸۰م تقسیمات حجروی  را مشاهده کرد و اظهار داشت که هر حجره جدید از حجره قبلی به وجود آمده در نتیجه تحقیقات وی نظریه حجروی به میان آمد.

نظریه حجروی (Cell Theory)

نظریه حجروی شامل نکات ذیل می باشند.

• حجره واحد اساسی ساختمانی و وظیفوی موجودات زنده است.
• حجره جدید از حجره قبلی به میان آمده است.
• تمام موجودات زنده از یک یا چندین حجره ساخته شده است.

موجودات که از یک حجره ساخته شده باشند بنام  وحیدالحجروی (Unicellular) و هرگا از چندین حجره ساخته شده باشند بنام  کثیر الحجروی (Multicellular) یاد می شوند.

با وجودیکه حجره واحد اساسی موجودات زنده اند با آن هم تمام حجرات مشابه هم نیستند.حجرات ازنگاه شکل، جسامت و وظایف از همدیگر فرق دارند. حجرات با اشکال گرد، مکعبی، استوانه یی، کثیرالضلاع و ستاره مانند وجود دارند. ازلحاظ جسامت، بعضی بسیار کوچك مانند آمیب و باکتریا ولی تعدادی از آن ها بزرگ اند مثلا حجره عصبی و یا تخم مرغ که به عنوان حجره واحد می باشد.

پروکاریوتا (Prokaryota)

پروکاریوت از دو کلمه ترکیب گردیده است. پرو (Pro) به معنی ابتدایی و کاریون(Karyon) به معنی هسته میباشد. در حجرات این موجودات زنده هسته وجود ندارد و میتوکاندریا و اجسام گلجی هم در آن دیده نمی شود این ها دارای ریبوزوم اند و حجرات مذکور یک کروموزوم دارند.

یوکاریوتا (Eukaryota)

یو (Eu) به معنی حقیقی وکاریون (Karyon) به معنی هسته است. این موجودات زنده هسته حقیقی دارند. دارای غشایی هستوی بوده، کروموزوم آن ها از کروماتین ساخته شده است.