قبل از اینکه به تعریف و تشریح مدیریت صنف بپردازیم. این را باید بدانیم که دانستن مهارت های مدیریت صنف مثل تمامی مدیریت های دیگر در هر بخش و زمینه ای اکتسابی هستند نه ذاتی. وقتی پرسیده شود که مدیریت صنف چیست؟ معمولا چنین پاسخ دریافت میشود: کنترل، اداره و نظم در صنف را مدیریت صنف گویند. کنترل و اداره در صنف درسی میتواند جز مدیریت صنف باشد ولی به تنهایی معنای مدیریت صنف را افاده نمیکند. پس گفته میتوانیم که: مدیریت صنف عبارت از ایجاد شرایط لازم برای تحقق یادگیری میباشد.

نظر به این تعریف میبینیم که یادگیری یا آموزش مهمترین بخشی مدیریت صنف است. بدین معنی که اگر نظم و کنترل خوب در صنف وجود داشته باشد اما یادگیری صورت نگیرد پس صنف درست مدیریت نشده و جز اساسی آن که یادگیری است به وقوع نپیوسته است. بناء استادان محترم این نکته را باید مدنظر داشته باشند که چگونه تدریس کنند تا یادگیری بهتر صورت گیرد نه اینکه تنها کل توجه خویش را روی آرام نگه داشتن صنف بکار برند.

حال استادان گرامی شاید بپرسند که چگونه یادگیری صورت میگیرد تا بتوانیم مدیریت خوبی بالای صنف داشته باشیم؟

درگام نخست معلم باید فضای صنف را دور از ترس نگه دارد تا زمینه را برای یادگیری فراهم ساخته و سعی گردد باعث ایجاد چالش در صنف گردد. چالش خود یک رقابت به هدف پیشرفت راه حل های فنی(پیداگوژیکی) برای حل مشکلات یادگیری و پیشرفت میباشد. چون یادگیری با چالش افزایش و با تهدید کاهش می یابد. بنابراین صنف برای شاگردان باید چالش برانگیز باشد نه هراس انگیز و تهدید آمیز. زمانیکه فضای صنف برای شاگرد امن و آرامش بخش نباشد شاگرد نمی تواند روحآ و جسمآ حواس خود را معطوف به درس استاد نماید. چون هراسی که در شاگرد بوجود آمده باعث به هم خوردن حواس او گردیده و وی را از یادگیری کاملا باز میدارد. قسمیکه ترس از اشتباه که تهدید و تحقیر را به همراه خواهد داشت مانع سهم گیری فعال شاگرد در درس میشود، حالانکه بیشتر استادان فکر میکنند که هر قدر ترس در صنف حاکم باشد شاگرد بیشتر یاد میگیرد و این مفکوره کاملا در تضاد با شیوه های آموزشی میباشد. بناء در قدم نخست استاد گرامی باید سعی نماید که فضای امن و صمیمانه ای را ایجاد کند که تدریس راحت تر وبا سهم گیری فعال شاگردان صورت گیرد. در صنفی که تدریس در فضای امن صورت میگیرد در چنین صنفی احتمال یادگیری بیشتر میباشد.

استاد گرامی باید خود را در صنف منحیث یک حاکم و جدا از شاگردان و اتفاقاتی که در صنف در حال سپری شدن است نداند بلکه خود را شامل درهمه اتفاقات بداند و همراه شاگرد باشد نه در مقابل شاگرد. زمانیکه استاد شاگرد را در صنف همراهی میکند و نقش رهنما را بخود میگیرد شاگرد بهتر میتواند به سوالات استاد پاسخ دهد و یا سهم فعال در درس داشته باشد و یا هم راحت تر می تواند هر سوالیکه راجمع به درس در ذهن او میگذرد را بپرسد.  زمانیکه استاد خود را شریک در صنف میداند مثلا نشان میدهد به کاری که میکند علاقه دارد و لبخندی از روی رضایت به لب دارد و با اشتیاق صحبت میکند باعث ایجاد فضای مثبت در صنف میشود.

متاسفانه یکی از مشکلاتی که دیده شده است برخی از معلمان ترس از تغییر دارند. فکر میکنند نوآوری و یا تغییر در رفتار و روش، موضوعی بی اهمیت است، حالانکه تجربه نمودن راه ها و شیوه های جدید دور از فایده نیستند. مثلا اگر شیوه جدیدی را پیش بگیریم یا مفید واقع میشود یا اینکه میدانیم که در صنف ما کاربرد ندارد. در نهایت چیزی از دست نمیدهیم.

روش دیگری که زیاد دیده شده است اینکه بعضی از استادان فکر میکند با فریاد زدن، قهر کردن، تهدید و لت و کوب می توانند توجه شاگرد را به درس جلب نمایند یا مجبور به اطاعت کنند حالانکه روش های مناسبی برای مطیع ساختن شاگرد وجود دارد. مثلا با سهم دادن. اگر استاد از شاگرد بخواهد که بعد از وی درس را تشریح کند یا خلاصه مفهوم یا برداشت خود را بگوید شاگرد سرباز نخواهد زد. یا بطور مثال در فعالیت گروپی نقشی مشخص به وی دهد مثل سرگروه، درچنین شرایطی شاگرد از دستورات استاد سرپیچی نمیکند.

استادان گرامی! استفاده از روش های جدید تدریس یا تحول در تدریس کار ساده ای نیست اما با تلاش و پشتکار می توانیم موفق شویم.

در این ویدیو نیز به توضیحات در مورد مدیریت صنف پرداخته شده است.