آماده ساختن پروگرام های سالانه و روزانه
هیچ فعالیتی بدون داشتن پلان منظم و از قبل تهیه شده به نتیجه مثبت و مطلوب آن نخواهد رسید. تهیه پلان های درسی سالانه، ماهوار و روزانه بر اساس نصاب تهیه شده توسط وزارت معارف کشور میباشد. برای تهیه پلان درسی دانستن تعداد ساعت های درسی در یک سال تعلیمی مهم است. تعداد روزهای یک سال تعلیمی در شروع هر سال توسط ادارات مکاتب به استادان اعلان میگردد تا براساس آن پلان درسی سالانه و ماهوار خویش را تنظیم نمایند. وقتی پلان سالانه و ماهوار استاد تهیه شده توسط اداره مکتب بررسی و تایید میگردد.
پلان سالانه و ماهوار به صورت عموم در شروع سال تعلیمی آماده می گردند اما برای تهیه پلان روزانه استاد مکلف است تا هر روز برنامه درسی خود را پلان نموده و براساس آن تدریس را انجام دهد. پلان روزانه هر روز توسط مدیر، معاون تدریسی و یا سر معلم مربوطه ملاحظه می گردد و بر اساس آن معلوم میشود که پلان استاد به کجا رسیده و کدام برنامه ها را برای تطبیق در نظر دارد. در جریان تهیه پلان درسی استادان باید به موضوعات کتاب توجه لازم داشته باشند تا به موضوعات نسبتا مشکل نسبت به موضوعات ساده تر فرصت بیشتر بدهند. مثلا برای تدریس فصل اول کتاب که تازه شاگردان به آن مواجه می گردد کوشش شود تا با دقت تمام و تلاش کافی تدریس پیش برده شود تا برای ادامه درسها یک انگیزه لازم نزد شاگردان به میان آید.
در تنظیم تقسیم اوقات و ساعت های درسی اداره مکاتب و استادان باید توجه داشته باشند که مضامین نسبتا مشکل طوری تنظیم گردند تا در جریان یک روز تعلیمی چند مضمون پشت سرهم و یا همه مضامین مشکل در یک روز تعلیمی تنظیم نگردند. تعدادی از مضامین درسی ممکن است تنها در داخل صنف تدریس نکردند بلکه نیازمند تغییر مکان صنف غرض تدریس بهتر مانند رفتن به کتابخانه، میدان ورزشی، لابراتوار، رفتن به باغچه مکتب و یا صحن حویلی مکتب باشد. استادان گرامی باید این موضوع را به صورت لازم آن در نظر داشته باشند. مثلا تطبیق درس ورزش در داخل صنف برای شاگردان به جز بعضی موارد نظری، قابل قبول نمیباشد آنها علاقه دارند تا ورزش را در میدان ورزشی انجام دهند و یا برای خواندن و مطالعه کردن کتاب های قصه شاگردان را به کتابخانه مکتب باید ببرند.
باید متذکر شد که ممکن بعضی مکاتب دارای تجهیزات لازم برای انجام فعالیت های عملی مانند میدان ورزشی نباشند، میشود در این صورت حداقل بعضی فعالیت های ساده مانند دوش در ساعت سپورت و یا بازی جمناستیک را انجام داد چون برای داشتن صحت خوب برای شاگردان ضروری میباشد.
آماده ساختن درس
طوریکه قبلا متذکر شدیم تدریس بدون یک برنامه از قبل سنجیده شده یک امر نا تکمیل و غیر موثر خواهد بود که در آن استاد و شاگرد به هدف مطلوب نمی رسند بنآ در پلان درسی روزانه استاد باید تمام فعالیت های یک ساعت درسی خود را به صورت سلسله وار درج نموده و بر اساس آن درس خود را پیش ببرد. بدون آمادگی رفتن به صنف، باز کردن کتاب و پیدا نمودن درس با همکاری شاگردان باعث میشود تا استاد مواد درسی مورد ضرورت و مشکلاتی را که ممکن است در جریان درس با آن مواجه شوند، پیش بینی نتواند. در یک پلان روزانه چند دقیقه اول ساعت درسی به احوال پرسی، بررسی نظافت شاگردان صنف، چند دقیقه دیگر برای بررسی کارخانگی و مرور بر درس گذشته و ادامه ساعت درسی شامل تطبیق درس جدید و ارزیابی آن میگردد. استاد باید قبل از داخل شدن در یک صنف درسی از خود بپرسد که امروز برای تدریس چقدر آمادگی دارد و کدام موضوعات را برای تدریس در نظر گرفته است. داشتن یک نسخه از کتاب درسی برای استادان ضروری میباشد تا قبل از ورود به صنف موضوعات پلان روزانه خود را براساس آن تهیه نموده و همچنان یک مروری بر درس آن روز داشته باشند.
تطبیق منظم مراحل تدریس توسط استاد کمک میکند تا درس برای شاگردان خسته کن نگردد و ایجاد انگیزه نیز از این طریق به خوبی صورت بگیرد. استادان که جدیدا تقرر حاصل می نمایند و از لحاظ علمی یا پیداگوژیک بعضی مشکلات را دارا اند خیلی خوب میشود تا بر علاوه مدیر، معاون تدریسی و یا سرمعلم مکتب ازهمکاران مجرب شان خواهان همکاری شوند تا هم خود شان از لحاظ تجربه تکمیل گردیده و هم برای شاگردان تدریس را بهتر انجام دهند. ارزیابی خودی توسط استاد میتواند برای تکمیل شدن یک استاد از لحاظ تجربه کافی، خیلی موثر باشد. استادان گرامی میتوانند درختم هر ساعت درسی و یا یک روز تعلیمی اندکی با خود فکر کنند که امروز ویا در این ساعت درسی چگونه تدریس نموده اند و یا کدام کاستی هایی در تدریس وجود داشته که سبب گردیده تا تدریس به صورت درست انجام نشود. مشکلات موجود در درس های قبلی و یا فعالیت های موثر در دروس قبلی بهتر است توسط استاد در یک کتابچه یادداشت گردد تا در فعالیت های بعدی اصلاح و یا مورد استفاده قرار گیرد. مطالعه جانبی بعلاوه مضامین درسی در رابطه با نحوه تدریس یکی از راه های دیگری میباشد که استادان محترم می توانند بر مشکلات شان فائق آیند مانند مطالعه تعدادی از کتاب هایی که در مورد تدریس بهتر توسط افرن چاپ گردیده و در مکاتب همکار قابل دسترس می باشد.