نحوه برخورد درست با شاگردان ضعیف
یکی از مهم ترین جنبه های آموزش برخورد با شاگردان ضعیف است. چگونگی برخورد با شاگرد ضعیف تاثیر به سزایی در شکل گیری آینده او دارد و لازم است تا در این مسیر والدین گرامی و استادان عزیز همراه باشند. انگیزه کلید موفقیت استاد و والدین است. آنها باید زمانی زیادی را برای ایجاد انگیزه در شاگرد ضعیف صرف کنند. چرا که وقتی شاگرد برای درس خواندن یا انجام کارخانگی خود انگیزه داشته باشد به احتمال زیاد عملکرد بهتری خواهد داشت. ایجاد انگیزه میتواند مشارکت در بحث های صنفی را افزایش دهد و شاگرد را به مطالعه برای امتحانات تشویق کند. شاگردان باید انگیزه داشته باشند تا از فرایند یادگیری لذت برده و اطلاعاتی را که به آنها آموزش داده می شود به خوبی یاد بگیرند.
نحوه شناسایی شاگرد ضعیف
شاگردان ضعیف را می توان به دو دسته تقسیم کرد:
دسته اول: کسانی هستند که توانایی فکری خوبی دارند. اما توانمندی های خود را درک نمی کنند وبه دنبال فرار از انجام کارخانگی، سهم گیری در درس و اشتراک در فعالیت های صنفی هستند.
دسته دوم: به شاگردانی گفته میشود که سرعت یادگیری آنها به نسبت همسالان شان پایین تراست.
اکثرا معلمان ترجیح می دهند شاگردان سخت کوش داشته باشند تا شاگردان ضعیف. در ادامه به برخی از ویژگی های رفتاری شاگردان ضعیف می پردازیم.
- با دیگر شاگردان صنف به خوبی ارتباط اجتماعی برقرار نمی کنند؛
- در بحث های صنف کمتر شرکت می کنند؛
- از انجام کارخانگی سرباز می زنند؛
- اعتماد به نفس پایین دارند.
لازم است استاد محترم قبل از برچسب زدن به شاگرد به عنوان ضعیف او را بطور کامل ارزیابی کند. چرا که نحوه برخورد و رفتار تاثیر مستقیم در روند تحصیل شاگرد می گذارد. استاد موظف است که همیشه از شاگردان خود حمایت کرده و مهارت های لازم برای غلبه بر موانعی که در زنده گی با آنها روبرو میشوند را به شاگردان آموزش دهد.
دلایل ضعیف بودن شاگردان: قبل از یافتن پاسخ در مورد چگونگی برخورد با شاگرد ضعیف لازم است به بررسی دلایل ضعیف بودن شاگردان بپردازیم.
- عدم آشنایی با وظایف؛
- نداشتن انگیزه؛
- اختلال در یادگیری.
راهکارها برای تشویق شاگرد ضعیف به درس خواندن
یکی از راهکارهایی که برای چگونگی برخورد با شاگرد ضعیف وجود دارد استفاده از فناوری های مختلف برای جذاب تر شدن محیط صنف است. مطمئنا تشویق این چنین شاگردان به درس خواندن در صنف های خسته کننده ممکن نیست. استادان باید تلاش کنند تا شاگردان به مطالب درسی جذب شوند. هرچه شاگرد بیشتر از صنف لذت ببرد علاقه بیشتری به انجام وظایف تحصیلی خود پیدا می کند. برای جذاب تر شدن صنف درسی مثلا: برای تدریس مضامین ساینسی باید تجارب علمی اجرا شود. به شاگردان اجازه دهید در صنف به بحث در مورد مفاهیم درسی بپردازند.
چگونه شاگردان ضعیف را به شاگردان لایق و قوی تبدیل کنیم؟
- به نقاط قوت و ضعف هر یک از شاگردان خود توجه کنید وبه نقاط قوت آنها پاداش داده و نقاط ضعف آنها را کاهش دهید.
- اطمینان حاصل کنید که شاگردان قادر به درک ارتباط مباحث درسی با محیط اطرافشان هستند.
- در رفتار با شاگردان ضعیف آنها را تشویق کنید تا نظریات خود را بیان کنند، حتی اگر نادرست باشد چرا که شما هرگز نمیدانید که شاگردان کدام مبحث را به خوبی درک نکرده اند، مگر اینکه از آنها سوال بپرسید.
- زمانیکه احساس کردید شاگردان خسته شده اند و درک مطالب برای آنها ممکن نیست در حدود۱۰ تا۱۵ دقیقه به آنها زمان استراحت بدهید.
چگونگی برخورد با شاگردان ضعیف یکی از چالش هایی است که استادان در سال های تدریس خود بارها با آن روبرو میشوند. اما یکی از اشتباهات رایج برچسب زدن به شاگردان و خارج کردن آنها از صنف درسی است چرا که این رفتار نادرست در روند تحصیلی و آینده شاگردان تاثیر بسزایی می گذارد.
استادان گرامی موظف هستند بعد از شناسایی شاگردان ضعیف به ارزیابی شاگردان پرداخته و دلایل آنها را پیدا کنند. بعد از آن که علت ضعف شاگردان در مباحث درسی مشخص شد. استاد به همراه والدین باید به دنبال راهکارهایی برای رفتار با این شاگردان باشند.
با شاگرد بازیگوش در صنف چی باید کرد؟
یک شاگرد وقتی در صنف بازیگوشی میکند در واقع او یک نیاز را تشریح میکند و باید نیاز وی در نظر گرفته شود. بعضی مزاحمت های شاگرد دلیلش اینست که شاید در خانه مشکلات و یا یک نگرانی دارد یا خسته است درین صورت شاید فقط نیاز به توجه دارد. با این شاگرد یا خارج از درس یا زمانیکه همه مصروف انجام فعالیت های شان هستند باید وقت گذاشت وبا وی به مهربانی صحبت کرد و به مشکل او پی برده دنبال راه حل ممکن باشیم. مثلا پرسیده شود که آیا وظیفه خانگی اش را انجام داده یا نه. اگر انجام نداده علت چه بوده و یا ممکن کدام مشکل خاص در فامیل دارد. همچنان میشود برای شاگردان سویه ابتدایی از جملات چون نام خدا تو چه خوب لباسهایت را پاک نگهداشتی، یا چی کتابچه مقبولی یا چی نوشته خوبی داری، خوشحالم که تو در صنف من هستی و … استفاده شود اما برای شاگردان سویه های بلندتر نیز از جملات تشویقی مانند تو آینده درخشانی داری، در امتحان کانکور به رشته مورد علاقه ات موفق خواهی شد و غیره با گفتن همچون جملات تشویقی شاید او را به درس تشویق کرده و یا حداقل به مشکل او پی ببریم.
استادان گرامی! بیشتر در دروس تان از بازی های آموزشی استفاده کنید چون تفریح عشق اطفال است یا نام دیگر کودکان بازی است. اطفال تفریح یا بازی را دوست دارند و اینگونه میشود نیاز آنها را برآورده نمود.
شاگردان زمانیکه خسته شوند در صنف مزاحمت ایجاد میکنند که درین حالت باید به آنها یک مسئولیت سپرد. شاگردی که مزاحمت ایجاد میکند و استاد متوجه رفتار او میگردد، باید علت مزاحمت را جستجو کرد و استاد گرامی باید با یک مهارت که کدام سکتگی بزرگ به درس وارد نشود خود را به شاگرد نزدیک ساخته و با دلایل مقنع از طریق یک صحبت خصوصی با دانش آموز کنار بیاید. در صورت ضرورت به صحبت های بیشتر درختم درس و یا یک فرصت مناسب دیگر با او ببیند. شاگردان زمانی مزاحمت ایجاد میکنند که روش تدریس استاد، نحوه مدیریت صنف توسط استاد مناسب با وضعیت صنف نباشد، مثلا در موارد متعددی دیده شده که معلمین توجه ویژه به تعدادی از شاگردان نخبه تر دارند و سایر دانش آموزان مورد توجه قرار نمیگیرند لذا آنها استاد را نسبت به خود شان بی تفاوت یافته دست به ایجاد اختلال و مزاحمت ها در صنف میزنند.
استادان گرامی باید تعادل در کنترول و توجه به همه شاگردان را در نظر داشته باشند و همه دانش آموزان را به فعالیت های درسی وادار بسازند. مثلا این وظیفه تو است که گروپ را رهبری کنی یا تو آغاز گر بازی باشی یا مثلا من درس میدهم و بعد از من اول تو باید پیش روی تخته بیایی. نه با تهدید بلکه به آرامی و خونسردی گفته شود. باید همیشه مفکوره های در سرداشت بخاطر جلب توجه شاگرد مثلا خدا تو را دوست دارد که اینگونه حافظه خوب برایت داده است، یا من ترا دوست دارم چون شاگرد گپ شنو هستی. باید نشان داد که آنها را دوست دارید حتی با وجود مشکلاتی که آنها در صنف بوجود میاورند.
با شاگرد ضعیف چی باید کرد؟
استاد برای اینکه بتواند نقش خود را به نحوه شایسته ای انجام دهد، مکررا توصیه میشود باید فرد فردی از شاگردانش را بشناسد. منظور از شناخت شاگرد داشتن معلومات کافی در مورد جنبه های مختلف و ویژگی های رفتاری و توانایی ذهنی آنها است زیرا پلان گذاری یا برنامه ریزی و تنظیم فعالیت های صنفی دلیل این گونه شناخت ها میباشد.
چرا بعضی از شاگردان دیرتر یاد میگیرند؟
این سوالی است که باید هر استاد محترم از خود بپرسد و در صدد پاسخگویی به آن برآید. در اینجا بعضی از علت های ضعف در یادگیری ذکر میگردد که نظر به علت های ضعف در یادگیری راه حل های آن متفاوت میباشد. به هر استاد محترم واجب است که تفاوت های فردی شاگردانش را بداند.
تفاوت های فردی بدو نوع اند:
- تفاوت های بین فردی؛
- تفاوت های درون فردی.
تمامی تفاوت های ظاهری بین شاگردان عبارتند از تفاوت های بین فردی و هرگونه تفاوت از لحاظ خصوصیات و توانایی ذهنی عبارت است از تفاوت درون فردی. پس گفته میتوانیم که شاگردان نه تنها از لحاظ ظاهری باهم متفاوت اند بلکه از نظر خصوصیات اخلاقی، هوشی و روانی با یکدیگر نیز متفاوت میباشند. بنابراین اگر بخواهیم تمام شاگردان صنف را با یک روش ویک اندازه درس دهیم و انتظار داشته باشیم که تمام آنها مطالب گفته شده را به عین اندازه یاد بگیرند مانند این است که به تمام شاگردان بوت های به یک اندازه و یکسان را بپوشانیم و توقع داشته باشیم پاهای شان بدون هیچگونه ناراحتی به رشد طبیعی خود ادامه دهد.
ضعف در یادگیری شامل موارد ذیل می شوند:
- مشکلات سخن گفتن؛
- مشکلات نوشتن؛
- مشکلات خواندن؛
- مشکلات در توانایی، بینایی و شنوایی؛
- ناتوانایی در ریاضیات.
عوامل ضعف یا ناتوانی در یادگیری به سه دسته میباشند:
- عوامل جسمانی: مانند نقص در بینایی و شنوایی، سوء تغذیه و ضربه مغزی.
- عوامل محیطی: مانند تجارب تلخ و ناگهانی، مشکلات خانواده گی، غیرحاضری های طولانی از درس و مکتب.
- عوامل که ریشه جسمانی یا محیطی ندارند: مانند بی توجهی به شاگردان ضعیف، یا زمینه سازی برای شکست آنها که این خود گناه نابخشودنی است.
هرگاه با شاگردان ضعیف برخوردیم چنین راهکارهایی میتواند در برخورد با آنها موثر واقع شوند:
- تکرار درس توسط استاد و شاگرد لایق تر و تایید آن توسط استاد.
- ارزیابی صنفی بعد از نتیجه گرفتن در صدد حل مشکلات برآمدن و راه حل پیدا کردن. نباید نمره کم گرفتن در فعالیت های صنفی را نادیده گرفت.
- پیشرفت شاگرد ضعیف را مورد بررسی و تشویق مناسب قرار دادن.
- دادن وظیفه خانگی متفاوت و به اندازه توانایی شاگرد ضعیف.
- افزایش اعتماد به نفس اینگونه شاگردان با روش های مختلف.
- بیشتربه نقاط قوت و توانایی های اینگونه شاگردان توجه نمایید واز توجه بیش ازحد به ضعف آنها بپرهیزید.
- ترس از شکست و ناامیدی در این دسته شاگردان را کاهش دهید. چون شاگردان ضعیف از لحاظ عاطفی بسیار آسیب پذیرند توقع یادگیری، فعالیت و همکاری در صنف را در حد توان آنها داشته باشید هیچ زمینه ای را برای اضطراب، تشویش و خجالت زدگی آنها فراهم ننمایید.
- همیشه موقعیت های موفقیت آمیز را برای شاگردان ضعیف ایجاد کنید.
تماس با اولیا شاگرد: همیاری خانواده به منظور موفقیت در تداوم کار شاگرد و توجه آنها بسیار موثر است.
برقراری روابط عاطفی مطلوب
برقرار نمودن روابط عاطفی، ایجاد محیطی فعال و سالم در صنف بسیار حائز اهمیت است. از کینه توزی و دادن لقب هایی که سرشکستگی و خجالت زدگی را به همراه دارد چون تنبل، کودن، نالایق و … باید جلوگیری کرد.
در این ویدیو نیز به موضوع چگونگی برخورد و همکاری با شاگردان کمتر فعال یا ضعیف پرداخته شده است.