خواص مقداری ( Extensive Properties): این دسته از خواص فزیکی به مقدار و اندازه ماده وابسته اند که با تغییر در مقدار ماده، تغییر میکند. مانند: حجم،‌ کتله، وزن، طول، انرژی، تعداد ذرات، ظرفیت حرارتی، انتالپی، انتروپی، انرژی گیبس از جمله خواص مقداری مواد هستند.

قرار ذیل به توضیح تعدادی از خواص مقداری مواد می پردازیم:

حجم (volume): مقدار فضای اشغال شده توسط یک جسم را، حجم آن جسم می گویند. واحد بین المللی اندازه گیری حجم متر مکعب (m³) می باشد. یک مترمکعب (m³) برابر به حجم مکعبی به اضلاع یک متر (m) است. برای اندازه گیری حجم از واحدات دیگری نیز استفاده می شوند. مانند: سانتی متر مکعب و سی سی که یک سانتی متر مکعب (cm³) یا سی سی (cc) برابر با حجم مکعبی با اضلاع، هرکدام یک سانتی متر میباشد. اما رایجترین واحد های اندازه گیری حجم برای مایعات، لیتر (L) و ملی لیتر (mL) اند علاوه بر آن واحدات دیگری مانند گالن، بشکه …نیز وجود دارند.

وزن (Weight): وزن یک کمیت وکتوری می باشد که تابع ارتفاع جسم از سطح زمین است، طوریکه با دورشدن جسم از سطح زمین وزن کاهش یافته و با نزدیک شدن به مرکز زمین افزایش می یابد، و یا به عباره دیگر وزن به عنوان حاصل ضرب کتله یک جسم در تعجیل قوه جاذبه زمین بیان شده است و واحد اندازه گیری آن نیوتن (N) است.

بر اساس رابطه داده شده در ذیل می توانیم وزن جسم را محاسبه نماییم.

در این ویدیو-انیمیشن در مورد قوه جاذبه زمین توضیح داده شده است.

تفاوت بین وزن و کتله

کتله(Mass): مقدار ماده موجود در یک جسم را گویند. واحد اندازه گیری بین المللی برای کتله کیلوگرام (Kg) می باشد. کتله خاصیت ذاتی ماده بوده و در هر نقطه از جهان ثابت است.

وزن(Weight): وزن به محل جسم و قوه جاذبه زمین بستگی دارد در نقاط مختلف متفاوت میباشد و واحد اندازه گیری آن نیوتن (N) است. وزن اجسام توسط قوه سنج یا نیوتن متر اندازه می گردد.

در این ویدیو در مورد تفاوت بین وزن و کتله با اجرای فعالیت عملی توضیح داده شده است.

در این ویدیو در مورد مفاهیم کتله و حجم با استفاده از فعالیت عملی، توضیح داده شده است.

حالات سه گانه ماده (جامد، مایع و گاز)

تاثیر حرارت بالای حجم ماده (The effect of heat on the volume of matter)

تبخیر (Evaporation): فرآیندی که طی آن مایع به بخار تبدیل میشود که عمدتا در سطح مایع رخ میدهد و نیاز به انرژی دارد. تبخیر زمانی رخ میدهد که مالیکول های سطح مایع انرژی کافی برای غلبه بر قوه جاذبه بین المالیکولی و ترک سطح مایع را داشته باشند. عواملی مانند حرارت محیط، سطح مایع، فشار هوا، رطوبت نسبی هوا و جریان هوا بر سرعت تبخیر تاثیر میگذارد. همچنان تبخیر یکی از مراحل دوران آب است. نمونه های خوب از تبخیر خشک شدن لباس، تعریق و غیره می باشند.

تراکم (Condensation): جریانی که طی آن بخار به مایع تبدیل میشود. و زمانی رخ میدهد که بخارات سرد شده انرژی حرارتی خود را از دست می دهند. طوریکه مالیکول های آن به هم نزدیکتر شده و تشکیل مایع را کنند. تراکم پدیده معکوس تبخیر است. تراکم همچنان یکی از مراحل دوران آب می باشد.

در ویدیوی ذیل مواد در سه حالت فیزیکی بر اساس قابلیت تراکم پذیری مقایسه شده اند که شما می توانید این فعالیت را با دانش آموزان تان اجرا کنید.