سیستم تنفسی به دو بخش تقسیم شده است:

• سیستم تنفسی فوقانی
• سیستم تنفسی تحتانی

سیستم تنفسی فوقانی(Upper respiratory tract): اعضایی سیستم تنفس فوقانی خارج از قفس سینه قرار دارند که شامل جوف های بینی، حلقوم و حنجره می باشند.

جوف بینی (Nasal Cavity): بینی اولین مجرای تنفسی اند که دارای دو بخش است.

بینی خارجی: شامل استخوان های بینی، غضروف های طرفی، غضروف های پره ای کوچک و بزرگ است.

بخش داخلی: توسط یک سپتوم‌(دیواره) استخوانی- غضروفی به دو حفره جدا تقسیم میشود. هوایی که داخل بینی میشوند توسط مایع لزجی، مژه ها وموی های داخل بینی تصفیه، گرم ومرطوب گردیده وبه حلقوم انتقال داده میشود.

حلق (pharynx)

حلق یا گلو یک لوله عضلانی قیفی شکل است. حلق به عنوان مسیر عبور هوا وغذا عمل میکند، اما این کار را به طور همزمان انجام نمی دهد در هنگام بلع نمودن مواد غذایی وآب، مجرای تنفسی به وسیله زبانچه حلقوم (Epiglottis) مسدود شده و مواد خوراکی به طرف مری رانده می شود.

حلق با حفرات بینی، دهان و حنجره مجاورت دارد.

بنا بر این سه قسمت است:

1. حلق دهانی ( Oropharynx)
2. حلق حنجره ای (Laryngopharynx)
3. حلق بینی (Nasopharynx)

حنجره (Larynx)

بعد از ختم حلقوم، حنجره قرار دارد دارای ساختمان لوله ای غضروفی و ماهیچه ای است که مسئول عبور هوا و تولید صوت اند.

تصویر ذیل نشان دهنده اناتومی حلق و حنجره می باشد

دستگاه تنفسی تحتانی(Lower respiratory tract)

اعضایی تنفسی که در داخل قفسه سینه قرار دارند، متشکل از قصبه الریة، شش ها و تمام بخش های درخت برونشی می باشد.

قصبه الریة (Trachea)

یک لوله میان خالی غضروفی است که بعد از حنجره قرار دارد و هوا از آن عبور میکند. قصبه الریة در حدود ۲.۵ سانتی متر قطر و ۱۱ سانتی متر طول دارد در قسمت پایینی خود به برانش های (Bronchus)  چپ و راست که هوا را به شش ها انتقال میدهد تقسیم شده اند، برانشی راست به شش راست و برانشی چپ به شش چپ می رود. سطح قصبه الریة توسط مژه های مرطوب پوشیده شده است که در تصفیه و بیرون راندن میکروب و ذرات گرد و خاک کمک نموده و مانع عبورآن به شش ها می گردد.

شش ها (Lungs)

دارای ساختمان مخروطی شکل، اسفنجی و الاستیکی اند که دربین قفسه سینه قرار گرفته اند.  شش راست از سه لوب، شش چپ از دو لوب تشکیل شده است. برانشی ها در داخل شش ها به شاخه های کوچکتری به نام برانشیول ها(Bronchioles) تقسیم میشوند و در نهایت برانشیول ها به کیسه های هوایی ختم می گردند.

در این تصویر شش ها، قصبه الریة و برانش ها نشان داده شده اند.

کیسه های هوایی محل اصلی تبادله گازات است. هر کیسه هوایی دارای تعداد موی رگ ها است که آکسیجن وارد شده به کیسه های هوایی را جذب می کنند و کاربن دای اکساید را که از حجرات بدن گرفته اند به داخل کیسه های هوایی رها می نمایند. هر شش میلیون ها کیسه هوایی دارد، سطح عمومی کیسه های هوایی شش ها بیشتر از صد متر مربع است یعنی سطح عمومی آن ها تقریبا ۵۰ برابر پوست بدن انسان می باشد. از همین سبب است که اکسیجن را به اندازه کافی اخذ نموده کاربن دای اکساید را خارج کرده می تواند.

در تصویر ذیل برانشیول ها و کیسه های هوای نشان داده شده اند.

ویدیویی اول: در این ویدیو روی تهیه مودل سیستم تنفسی انسان کار شده تا معلمان بتوانند به آسانی با استفاده از مواد و وسایل ساده مودل را تهیه نمایند.

انتقال گازات توسط خون

اکسیجن به وسیله هموگلوبینی که در کرویات سرخ خون موجود است، انتقال داده می شود. کاربن دای اکساید در خون بیشتر به شکل محلول درپلازمای خون به قلب و از آنجا جهت اطراح به شش ها برده می شود.

در این ویدیو – انیمیشن مراحل تبادله گاذات توسط سیستم تنفسی به شکل واضح، بیان گردیده است. 

ویدیویی دوم: در این ویدیو در مورد موجودیت گازکاربن دای اکساید در عملیه بازدم به صورت عملی کار شده است تا ثابت نماییم که در نتیجه خروج هوا از شش ها گاز کاربن دای اکساید آزاد می شود.