تعریف: در حالت جامد مواد دارای شکل و حجم معین می باشد. در این حالت قوه جذب بین ذرات تشکیل دهنده مواد (اتوم ها و مالیکول ها) زیاد بوده بنا به حالت فشرده قرار داشته و فاصله بین ذرات خیلی کم می باشد. مانند فلزات چون طلا، نقره، آهن، مس و یا مواد دیگر مانند سنگ، چوب، شیشه، کاغذ و غیره. در حالت جامد ذرات تشکیل دهنده مواد دارای حرکت انتقالی نبوده بلکه دارای حرکت اهتزازی بدون تغیر موقعیت می باشند. مواد جامد به لحاظ قرار گرفتن ذرات شان در کنار هم به دو حالت بلوری یا کرستالی و امورف دسته بندی می شوند. در حالت بلوری ذرات تشکیل دهنده جامدات (اتوم ها، آیون ها یا مالیکول ها) دارای نظم خاص اند و یک ساختار سه بعدی منظم را دارا اند. مانند کرستال های نمک طعام. این حالت مواد زمان ایجاد می گردد که ماده از حالت مایع به شکل نورمال به جامد تبدیل گردد یعنی ذرات فرصت تنظیم یک شبکه منظم را داشته باشند.

در حالت امورف ذرات تشکیل دهنده مواد جامد دارای ساختار منظم هندسی نیستند بلکه ذرات آن بدون یک نظم خاص کنار هم قرار می گیرند. مانند انواع مختلف شیشه ها. این حالت مواد جامد زمان به وجود می آید که مواد از حالت مایع به شدت به حالت جامد تبدیل گردند و ذرات تشکیل دهنده آنها فرصت لازم برای تشکیل یک ساختار منظم را نداشته باشند.

ویدیوی اول: دراین ویدیو حالت جامد ماده با استفاده از مفاهیم شکل و حجم تشریح گردیده است، شما می توانید با استفاده از وسایل ساده،  ثابت بودن شکل و حجم مواد را با قرار دادن یک جسم جامد در ظروف مختلف برای دانش آموزان تشریح نمایید. برای مشاهده بخش مرتبط به حالت جامد، ویدیو را از دقیقه 3:20 به بعد بیننده باشید.

ویدیوی دوم: در این ویدیو حالت جامد ماده با استفاده از قابلیت تراکم پذیری تشریح شده است. با قرار دادن یک ماده جامد مانند نمک طعام در داخل یک سرنج، برای دانش آموزان نشان دهید که مواد در حالت جامد به علت فشرده بودن ذرات شان قابلیت تراکم ندارند.

Simulation

انیمیشن تهیه شده توسط Phet Colarado : برای مقایسه حالت جامد ماده با سایر حالت های فیزیکی از این انیمیشن زیبا دیدن