لیدل د سترګو له لارې د رنګونو او رڼا په پېژندلو په واسطه ترسره کیږي. د انسان سترګې د عکسونو ترلاسه کولو او د لیدلو وړ شیانو د لیدلو وړتیا لري. رڼا د سترګو له مختلفو برخو، لکه د مردمک، عدسيې او شبکيې له لارې سترګو ته داخلیږي او د عصبي لارې په واسطه دماغ ته لیږدول کیږي. په پای کې عکسونه تحلیل او تفسیر کیږي او بیا سترګو ته استول کیږي. له همدې امله، د سترګو نشتون یا د سترګو غیر فعاله کیدل د دې لامل کیږي چې شخص په شاوخوا چاپیریال کې د څیزونو د لیدلو پروسه کې له ستونزو سره مخ شي.

د انسان په ماغزه کې د اشیاوو د عکس جوړښت:

د سترګو هغه برخې چې د لیدلو حس رامینځته کوي په لاندې ډول دي:

صلبیه یا خارجي پوړ (Sclera) ‍:
صلبیه د سترګو تر ټولو بهرنی پوړ دی چې د سترګو سپین برخه جوړوي. دا ګرد جوړښت لري چې له قرنیې، عنبیې، او مردمک څخه جوړ شوی دی. صلبیه د سترګو داخلي جوړښتونه ساتي.

قرنیه (Cornea) :
قرنیه د سترګو یوه برخه ده چې یو شفاف او مرکزي پوړ دی. دا د سترګو په مخ او منځ کې موقعیت لري او د سترګو رنګ د دې پوړ په واسطه ټاکل کیږي. د قرنیې اصلي دنده دا ده چې رڼا ماته کړي او کله چې رڼا سترګو ته داخلیږي په عدسيه باندې  تمرکز وکړي.

عنبیه (Iris) :
عنبیه د رڼا د تېرېدو کچه د مردمک له لارې عدسيې ته تنظیموي. دا برخه رنګین ده. که چیرې د رڼا اندازه ډېره زیاته وي، د مردمک اندازه وړوکۍ کیږي او د سترګو ساتنه کوي، او په کمه رڼا کې د مردمک پراخیدل لامل کیږي.

شبکیه یا داخلي پوړ (Retina) :
شبکیه د سترګو یوه مهمه برخه ده چې د رڼا په وړاندې حساسه ده او د لیدلو په عمل کې مهم رول لري. شبکیه له میله یي او مخروط یي حجرو څخه جوړه ده. میله یي حجرې د رنګونو پېژندنې توان نلري خو د رڼا په وړاندې زیات غبرګون ښیي، خو مخروط یي حجرې د رنګونو پېژندنې توان لري. د شبکیې دنده دا ده چې د لیدلو پیغامونه د عصبي لارې په واسطه دماغ ته واستوي.

عدسیه (Lens) :
عدسيه د کمرې لینزونو په څیر کار کوي او دوه اړخیزه شفاف جوړښت لري. عدسيه د قرنیې سره یوځای د رڼا په ماتولو کې مرسته کوي. د عدسیې یوه عامه ناروغي ” د مرواریدو اوبو” ده چې سترګې اغېزمنوي.

مشیمیه یا منځنی پوړ (Placenta):   
دا پوړ د صلبیې او شبکیې ترمنځ موقعیت لري او له وینې رګونو څخه جوړ شوی چې دنده یې د بهرنیو شبکیې برخو ته د اکسیجن او تغذیې رسول دي.

د لیدلو عصبي لارې:
عصبي لارې له میلیونونو عصبي رشتو څخه جوړ شوی دي چې د لیدلو پیغامونه ماغزه ته لیږدوي. د “تورو اوبو ” یا “ګلوکوم” ناروغي د عصبي لارې په خرابوالي سره منځته راځي.

د انسان د سترګو اناتومي

د سترګو فرعي برخې:

حدقه (Eye socket) :
حدقه د سترګو هډوکي برخه ده چې د سترګو حفره جوړوي. حدقه د سترګو ساتنه په زخمونو او صدماتو کې کوي.

سترګې رپول (Eyelid) :
سترګې رپول د سترګو تر ټولو بهرنی پوړ دی چې سترګې د ککړتیاو څخه ساتي. کله چې سترګې رپیګي، د سترګو ټول سطحه مرطوبه کیږي او له وچوالي څخه یې ساتي.

باڼه  (Eyelashes):
باڼه د سترګو ساتنه د دوړو او ګردونو په وړاندې کوي.

د لیدلو حس په اهمیت باندې د ښه پوهیدو لپاره، تاسو کولی شئ د زده کونکو سره لاندې عملي فعالیت ترسره کړئ.