د بوی حس (Smell)
د بوی حس د بویولو اخیستونکو (Olfactory Nerve) له لارې پیلیږي چې د پوزې په وروستۍ برخه کې موقعیت لري. کله چې موږ د پوزې له لارې بوی کوو یا هوا نیسو، د هوا ځینې مواد دې اخیستونکو سره نښلي. دا پیښه یو سیګنال رامینځته کوي چې دا پیغام د بویولو پیازو (Olfactory Bulbs) ته لیږدوي. د بویولو پیاز دا سیګنالونه د ماغزه پوړ کې موقعیت لرونکو اعصابو ته انتقالوي، او د بویولو عصب د بوی پېژندنې اصلي عامل دی. د بوی حس د حافظې سره تر ټولو نږدې اړیکه لري. د انسان د بوی حس د خوند له حواس څخه قوي دی.
د موادو بوی د دوی د مرکباتو د اصل له مخې توپیر لري. د مثال په توګه: ګلان عموماً خوشبویه او خوږ بوی لري، په داسې حال کې چې خوسا شوي هګۍ یا ځینې کیمیاوي مواد بد بوی لري. د بوی حس کولی شي مختلف بویونه د بویوونکو موادو د شدت او بوی ډول په پام کې نیولو سره وپېژني.
پوزه (Nose):
پوزه د بویولو اصلي غړی دی، او د پوزې اصلي دنده د بوی پېژندل دي چې د هغې دننه د بویولو اخیستونکې په واسطه ترسره کیږي.
پوزه له دوو اصلي برخو څخه جوړه ده:
- داخلي پوزه (Internal Nose)
- خارجي پوزه (External Nose)
داخلي پوزه:
دا برخه لاندې اجزاوې لري:
د پوزې تیغه یا سپتوم (Septum):
دا یوه نازکه تیغه ده چې د پوزې په منځ کې موقعیت لري او د پوزې دوه برخې جلا کوي. دا له انساجو لکه کارتیلاژ یا هډوکي څخه جوړه شوې ده.
د بویولو اخیستونکې (Olfactory Receptors):
دا اخیستونکې د پوزې په چت کې او د اخری نل سره نږدې موقعیت لري چې ستوني ته پای ته رسیږي. دا د بویوونکو مالیکولونو سره په نښلولو او د عصبي پیغامونو ماغزه ته په لیږدولو کې مرسته کوي.
د پوزې پرده (Mucous Membrane):
دا پرده د مخاط لاندې موقعیت لري او د بویوونکي مالیکولونه د بویولو اخیستونکې ته لارښوونه کوي. دا همدارنګه هوا د څګو ته د ننوتلو دمخه تودوي او پاکوي.
خارجي پوزه:
پدې برخه کې د پوزې بهرنۍ برخې شاملې دي چې د سترګو په واسطه لیدل کیږي.
د انسان د پوزې اناټومي:
د بوی د حس اهمیت د ښه پوهیدو لپاره، موږ کولی شو چې دا فعالیت د زده کوونکو سره ترسره کړو :