د تېزابونو نومول: تېزابونه مرکبات دي چې په جوړښت کې د بدلېدونکي هایدروجن اتومونه لري. تېزابونه د اکسیجن د شتون یا نشتون پر اساس په دوه ډوله وېشل شوي دي:

• تېزابونه پرته له اکسیجن
• تېزابونه له اکسیجن سره

تېزابونه پرته له اکسیجن: دا ډول تېزابونه د هایدروجن او یو غیر فلز له ترکیب څخه جوړ شوي دي، چې ورته دوه عنصري تېزابونه هم ویل کیږي.

د دې ډول تېزابونو نومولو لپاره دوه لارې شتون لري:

1. کله چې هایدروجن لرونکي تېزابونه په ګازي حالت کې وي، د دوی نوم داسې ټاکل کېږي چې د هایدروجن کلمه په پیل کې راځي او د انیون نوم)منفی آیون د تیزاب په جوړښت کې) ورسره اضافه کېږي او په پای کې «آید» ورزیاتېږي.

Hydrogen + Anoin + ide

بعضی هایدروجن لرونکي تیزابونه :

HCl Hydrogen Chloride هایدروجن کلوراید

HBr Hydrogen Bromide هایدروجن بروماید

HF Hydrogen Fluoride هایدروجن فلوراید

H₂S Hydrogen Sulfide  هایدروجن سلفاید

1. که تېزاب په اوبو کې محلول وي، نو د نومولو لپاره په پیل کې «هایدرو»، د انیون نوم، او په پای کې «ایک اسید» ورزیاتېږي.

Hydo + Anion + ic + acid

 د بېلګې په توګه:

هایدروکلوریک اسید (HCl) Hydro Chloric acid

هایدرو برومیک اسید (HBr) Hydro Bromic acid

هایدرو فلوریک اسید (HF) Hydro Fluoric acid

د اکسیجن لرونکو تېزابونو نومول

په دې ډول تېزابونو کې یو غیر فلز د مرکزي عنصر په توګه شامل دی چې په نومولو او کیمیاوي تعاملاتو کې مهم رول لري.

د دې ډول تېزابونو د نومولو لپاره دوه قاعدې شتون لري:

1. که د مرکزي عنصر اکسیدیشن نمبر د هغه د گروپ نمبر سره یو شان وي، نو د مرکزي عنصر نوم، او بیا «ایک اسید» ورزیاتېږي.

ic + acid + مرکزي عنصر نمبر

د بېلګې په توګه:

سلفوریک اسید (H₂PO₄) Sulfuric acid

نایتریک اسید (HNO₃) Nitric acid

فاسفوریک اسید (H₃PO₄) Phosphoric acid

په سلفوریک اسید کې مرکزي عنصر سلفر دی، چې د اکسیدیشن نمبر یې (⁺6) دی او په دوراني جدول کې په شپږم ګروپ کې ځای لري.

همدارنګه، په نایتریک اسید او فاسفوریک اسید کې مرکزي عناصر په ترتیب سره نایتروجن او فاسفورس دي، چې دواړه عناصر په پنځم ګروپ کې موقعیت لري او په ترکیب کې یې اکسیدیشن نمبر (⁺5) دی.

2. که په یو تیزاب کې د مرکزي عنصر اکسیدیشن نمبر د جدول د ګروپ شمیرې څخه کم وي، نو د اړوندو تیزابونو نوم ایښودنه په لاندې ډول ده: لومړی د مرکزي عنصر نوم اخیستل کېږي او ورسره “اس” او “اسید” اضافه کېږي.

ous + acid + د مرکزي عنصر نوم

د ځینو اکسیجن لرونکو تیزابونو نوم ایښودنه، چې اکسیدیشن نمبر یې د ګروپ نمبر څخه دوه واحده کم دی، په لاندې ډول ده:

سلفورس اسید (H₂SO₃) Sulfureous acid

نایټرس اسید (HNO₂) Nitrous acid

فاسفورس اسید (H₃PO₃) Phosphorous acid

په سلفورس اسید کې د سلفر اکسیدیشن نمبر (⁺4) دی، او په نایټروس او فاسفورس اسید کې د نایتروجن او فاسفورس اکسیدیشن نمبر (⁺3) دی.

یادونه: هغه تیزابونه چې په ترکیب کې یو هایدروجن اټم لري، لکه HCl, HCN, HNO₃، د مونوبیزیک په نوم یادېږي. هغه تیزابونه چې دوه هایدروجن اټومونه لري، لکه: H₂S, H₂SO₄ ,H₂CO₃  د ډای بیزیک په نوم او هغه تیزابونه چې درې هایدروجن اټومونه لري، د ټرای بیزیک په نوم یادېږي، لکه H₃CO₃, H₃AsO_{4 .}

د القلیونو نوم ایښودنه:

د القلیونو نوم ایښودنه ساده ده او په لاندې دوو حالاتو وېشل کېږي:

1. ځکه چې القلیونه د یوه فلز او هایدروکساید (هایدروکسیل) ګروپ څخه جوړ شوي، نو هغه فلزونه چې یوازې یوه ډول قلوي جوړوي، د نوم ایښودلو لپاره لومړی د فلز نوم اخیستل کېږي او ورپسې ورته د “هایدروکساید” کلمه اضافه کېږي.

لاندې د ځینو القلیونو نوم ایښودنه ورکړل شوې ده:

• NaOH (Sodium Hydroxide) – سوډیم هایدروکساید
• KOH (Potassium Hydroxide) – پوتاشیم هایدروکساید
• LiOH (Lithium Hydroxide) – لیتیم هایدروکساید
• Ca(OH)₂ (Calcium Hydroxide) – کلسیم هایدروکساید
• Mg(OH)₂ (Magnesium Hydroxide) – مګنیزیم هایدروکساید
• Al(OH)₃ (Aluminium Hydroxide) – المونیم هایدروکساید

1. هغه فلزونه چې د اکسیدیشن مختلف نمبرونه لري او بیلابیل قلوي ترکیبات جوړوي، د نوم ایښودلو لپاره لومړی د فلز نوم اخیستل کېږي، ورپسې د فلز د اکسیدیشن نمبر په لاتیني بڼه په قوسونو کې لیکل کېږي، او په پای کې ورته د “هایدروکساید” کلمه اضافه کېږي.

 د بېلګې په توګه، فلز اوسپنه دوه ډول قلوي ترکیبات جوړوي چې نومونه یې په لاندې ډول دي:

• Fe(OH)₃ (Iron(III) hydroxide) – فیریک هایدروکساید
• Fe(OH)₂ (Iron(II) hydroxide) – فیرس هایدروکساید

د اکسیدیشن نمبر (⁺3) سره د اوسپنې هایدروکساید “فیریک هایدروکساید” او د اکسیدیشن نمبر (⁺2) سره “فیرس هایدروکساید” په نوم یادېږي.